موضوع‌شناسی علوم انسانی و اقتضائات روش‌شناختی آن
author
Abstract:
یکی از مسائل مهم و اصلی در علوم انسانی، روش‌شناسی آن است. عوامل و متغیرهای مختلفی در روش‌شناسی نقش دارند که از جمله آن، موضوع علوم انسانی و نوع تلقی از آن است. موضوع علوم انسانی در یک معنای کلی، انسان و جامعه و در معنای دقیق‌تر عبارت است از کنش انسانی. نوع تلقی از انسان و کنش‌های وی در مکاتب علمی- نظیر پارادایم‌های سه‌گانه در علوم انسانی- متفاوت بوده و بر اساس آن، به روش‌شناسی متفاوتی نائل شدند. کنش انسانی به مثابه موضوع علوم انسانی دارای مختصات و ویژگی‌های مختلفی‌اند که آن را از موضوع دیگرعلوم بهویژه علوم طبیعی متمایز می‌ُسازد. این ویژگی‌ها عبارت‌اند از: آگاهانه‌بودن، ارادی‌بودن، هدفمند‌بودن، معناداربودن، اعتباری‌بودن و... که وجود هر کدام به گونه‌ای در روش‌شناسی علم نقش داشته و درمجموع در علوم انسانی نیز اقتضای روشی خاصی خواهد داشت. مقاله حاضر با روش اسناد و مدارکی در گردآوری داده‌ها و روش عقلی در تحلیل اطلاعات، زمینه را برای نظریه‌پردازی در روش‌شناسی علوم انسانی فراهم می‌سازد؛ ازاینرو سعی‌می‌شود ضمن معرفی انسانِ علوم انسانی و روش شناخت آن، به ویژگی‌های کنش انسانی و اقتضائات روش‌شناختی آن در علوم انسانی بپردازد. مقاله حاضر برگرفته از طرح تحقیقی «معیار دینی‌بودن علوم انسانی» (از نگارنده مقاله) مربوط به صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران کشور (INSF) Iran National Science Foundation به شماره 91004340 می‌باشد.
similar resources
بررسی مبانی انسان‌شناختی علوم انسانی غربی و اقتضائات روش‌شناختی آن
هدف: هدف از انجام این پژوهش، تببین مبانی انسان‌شناختی پارادایم‌های رایج در علوم انسانی غربی و پاسخ به این پرسش بود که آیا روش‌شناسی علوم انسانی غربی متأثر از مبانی انسان‌شناختی آن است یا خیر. روش: تحقیق حاضراز نوع توصیفی- تحلیلی و مطالب آن با روش ...
full textنقد، اقتضائات و اخلاق آن
نقد، ابزار تشخیص امر درست از نادرست و راه بهدستآوردن برداشت، فهم و گزارۀ قابلاطمینان تجربی و عقلی از بررسی خُردهگیرانه از حقایق زندگی به سود رفاه مادی و سعادت معنوی است. این نقد ریشه در نخستین تلاش های آگاهانۀ انسان برای شناخت خود، محیط طبیعی و اجتماعی، اندیشه، کنش اجتماعی و بهبود زندگی جمعی اش دارد که در ابتدا با مسائل و مشکلات بسیاری همراه بوده است. نقد سیر تحول و انواع گوناگون دارد و نق...
full textهویت «منطق علوم انسانی اسلامی» و مسائل پیرامونی آن
* رمضان علی‌تبار «منطق علوم انسانی اسلامی» به مثابة دستگاه روشی، دارای مباحث و مسائل درونی و بیرونی فراوانی است. مسائل درونی آن، ناظر به مباحث روش و قواعد روشی است و مسائل بیرونی و پیرامونی آن، از سنخ فلسفة مضاف می‌باشد. این مسائل عبارت‌اند از: هستی‌شناسی و چیستی‌شناسی آن دانش (منطق علوم انسانی)، غرض و غایت، موضوع، قلمرو و... . این نوع مباحث از مسائل و اجزاء دانش به شمار نمیرود؛...
full textروش تأویل و کاربرد آن در علوم انسانی
توسعه علوم انسانی و بسط مباحث درباب روش این علوم منجر به پیدایی روشهای مختلف پژوهش و تحقیق در این حوزه شده است. از متأخرترین روشهای جدید در مطالعه رفتار انسانی‘ منطق هرمنوتیک یا روش تأویل و تفهم است که پس از بروز بحران و برخی مشکلات و انتقاد از روشهای اصالت تجربه (Amprism) و مذهب تحصلی (Postitivism) در زمینه مطالعه رفتار انسانی تکوین یافته است. در این مقاله اصول و مبانی و نتایج مثبت و مشکلات ای...
full textMy Resources
Journal title
volume 19 issue 75
pages 55- 84
publication date 2018-11-22
By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.
Keywords
Hosted on Doprax cloud platform doprax.com
copyright © 2015-2023